راهنمای جامع بهشت زهرا تهران از 1349 تا امروز  

بهشت زهرا (س) تهران بزرگ‌ترین و مهم‌ترین آرامستان ایران به نام «بهشت زهرا» در جنوب تهران واقع شده و محل دفن میلیون‌ها شهروند تهرانی از آغاز فعالیت تاکنون بوده است. این مکان نه‌تنها یک قبرستان معمولی، بلکه بخشی از حافظه تاریخی و فرهنگی شهر محسوب می‌شود و محل دفن بسیاری از شخصیت‌های مهم سیاسی، فرهنگی، هنری و مذهبی ایران است.

در ادامه، اطلاعات کامل و دسته‌بندی‌شده‌ای در مورد بهشت زهرا (س) ارائه می‌شود:

۱. وسعت بهشت زهرا
بهشت زهرا تهران حدوداً ۴۰۰ هکتار (۴ میلیون متر مربع) وسعت دارد و به عنوان بزرگ‌ترین قبرستان ایران شناخته می‌شود. این مجموعه در مسیر جاده قم، حد فاصل بزرگراه خلیج فارس تا حرم امام خمینی (ره) واقع شده است.

۲. قدمت و تاریخچه بهشت زهرا

ساخت بهشت زهرا در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی (۱۹۶۶ میلادی) آغاز شد و در فاصله سال‌های 1349–1345 به بهره‌برداری رسید.
اولین فرد دفن ‌شده در این آرامستان، "مرحوم محمدتقی خیال‏باف" در تاریخ 29 تیر 1349 بود.
پیش از بهشت زهرا، آرامستان‌های متعددی مانند ابن‌بابویه، ظهیرالدوله، دولاب و امامزاده عبدالله در شهر تهران مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما با توجه به افزایش جمعیت، ساخت آرامستانی مدرن و با ظرفیت گسترده ضرورتی اجتناب‌ناپذیر شده بود.

۳. علت نامگذاری بهشت زهرا

نام «بهشت زهرا» به منظور احترام به حضرت فاطمه زهرا (س)، دختر پیامبر اسلام (ص)، برای آرامستان انتخاب شد؛ انتخابی با بار معنوی و مذهبی که نشان‌دهنده تقدس و احترام این مکان است.

۴. تعداد قطعات بهشت زهرا

بهشت زهرا شامل بیش از ۷۵۰ قطعه‌ قبر است (تا سال‌های اخیر)، که به تدریج و بر اساس توسعه آرامستان افزایش یافته‌اند.
قطعات به صورت شماره‌گذاری‌شده از قطعه ۱ تا قطعه‌های جدیدتر مانند ۳۰۰، ۴۰۰ و... دسته‌بندی شده‌اند.

برخی قطعات حالت ویژه دارند، مانند:

قطعه ۲۴ و ۲۶: محل دفن شهدای انقلاب و دفاع مقدس
قطعه هنرمندان: محل دفن شخصیت‌های معروف هنری، سینمایی و فرهنگی
قطعات خاص: برای خانواده معظم شهدا و جانبازان
قطعه علما و روحانیون

۵. تعداد درگذشتگان دفن شده
تا سال ۱۴۰۰، بیش از ۱.۷ میلیون نفر در این آرامستان دفن شده‌اند؛ این عدد در حال افزایش است، چرا که بهشت زهرا هر روز به‌طور میانگین پذیرای بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ متوفی است.

۶. افراد مهم دفن‌شده در بهشت زهرا
بهشت زهرا محل خاک‌سپاری صدها شخصیت برجسته و مشهور ایرانی است، بما در ادامه به گروه‌هایی از افراد مهم اشاره می‌کنیم:

الف) سیاسی و مذهبی:

آیت‌الله طالقانی (نخستین امام جمعه تهران)
سید احمد خمینی (فرزند امام خمینی)
اعضای دولت موقت و شورای انقلاب شهید (مثل شهید باهنر و رجایی)

ب) شهدای دفاع مقدس:

صدها رزمنده و شهید جنگ ایران-عراق
خانواده‌های شهدا و جانبازان انقلاب اسلامی

ج) هنرمندان و فرهنگیان:

مرتضی پاشایی، خواننده پاپ
محمدعلی فردین (بازیگر سینما)
حمید سمندریان، کارگردان تئاتر
ناصر حجازی، دروازه‌بان تیم ملی فوتبال
خسرو شکیبایی، بازیگر سینما و تلویزیون
ابراهیم حاتمی‌کیا (مدفون در آینده) - سنگ‌ قبر خانوادگی در قطعه هنرمندان

د) نام‌های عمومی‌تر:

بسیاری از شهروندان تهرانی از قشرهای مختلف جامعه نیز در این مکان دفن شده‌اند.

۷. ساعت باز بودن

ساعات کاری بهشت زهرا در ایام عادی هفته:
واحدهای اداری: ۸ صبح تا ۳ عصر
بازدید از قبور: از طلوع آفتاب (حدود ۶ صبح) تا غروب (حدود ۶ یا ۷ عصر)

در ایام تعطیل یا مناسبت‌های مذهبی – مانند شب‌های قدر یا سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) – ساعات و نحوه دسترسی ممکن است افزایش یا کاهش یابد.

۸. هزینه قبر در بهشت زهرا
هزینه قبر در بهشت زهرا بر اساس نوع قطعه، موقعیت، خدمات جانبی، مالکیت دائمی یا مدت‌دار و... متفاوت است.

محدوده قیمتی تقریبی:

قبور رایگان: برای برخی شرایط خاص (مانند شهدای جنگ، نوزادان، افراد بی‌سرپرست)
قبرهای معمولی: از ۱۰ تا ۷۰ میلیون تومان (قطعات عمومی)
قبور در قطعات ویژه یا هنرمندان: ممکن است تا ۱۵۰ میلیون تومان و بالاتر هم برسد.
هزینه‌های دیگر: مانند حق خدمات، سنگ قبر، ساخت بنا، تشریفات شست‌وشو، حمل و نقل و... جداگانه محاسبه می‌شود.

بهشت زهرا خدمات پرداخت اقساطی و تخفیف برای برخی اقشار خاص دارد.

۹. امکانات و خدمات بهشت زهرا

مسجد، حسینیه، غسالخانه (شستشو)
سردخانه و نگهداری متوفی تا زمان خاکسپاری
دفاتر کفن و دفن و امور اجرایی با سیستم نوبت‌دهی
همراهی با خانواده متوفی (واحدهای مشاوره مذهبی، مددکاری و خدمات فرهنگی)
آمبولانس و خدمات انتقال پیکر متوفی
نقشه دیجیتال قطعات
سایت اینترنتی و سامانه پیامک جست‌وجوی شماره قبر متوفی
خدمات جانبی مانند گلاب‌پاشی، نوحه‌خوانی، قاری قرآن و...

۱۰. راه دسترسی

مترو خط ۱ (ایستگاه حرم مطهر – بهشت زهرا) نزدیک‌ترین ایستگاه به درب‌های اصلی بهشت زهرا است.
تاکسی‌ها و اتوبوس‌های ویژه وارد حریم بهشت زهرا می‌شوند و مراجعین را به قطعات مختلف می‌رسانند.
برای رانندگان شخصی پارکینگ‌های بزرگ در اطراف مجموعه تعبیه شده‌ است.

۱1. نکات جالب و تاریخی

نخستین نماز میت توسط آیت‌الله طالقانی در این آرامستان اقامه شد.
آرامگاه امام خمینی (ره) که یکی از بارزترین سازه‌های مذهبی-سیاسی ایران محسوب می‌شود، در جوار بهشت زهرا واقع شده است.
برخی پلاک‌های شهدای گمنام و سردیس‌هایی از شهدا در مسیرهای خاص این مجموعه نصب شده‌اند.
در شب‌های احیا، هزاران نفر برای فاتحه‌خوانی و دعا به این مکان می‌آیند.

✅ جمع‌بندی:
بهشت زهرا (س) تهران فقط محل دفن و خاکسپاری نیست، بلکه بخشی از هویت جمعی، دینی، فرهنگی و تاریخی ایران است؛ جایی که یاد عزیزان، تاریخ مبارزات، هنر، فرهنگ و وقایع ملی در سنگ قبرها نقش بسته‌اند.  
آرامگاه میلیون‌ها ایرانی در این مکان و دفن بسیاری از چهره‌های مهم در آن، بهشت زهرا را به حافظه‌ای زنده از نسل‌های مختلف تبدیل کرده است.