از زمان‌های دور تاکنون مردم در همه نقاط مختلف دنیا، با فوت عزیزان خود به دنبال ماندگار کردن اثری از متوفی بوده‌اند. اثری که وقتی دلتنگ می‌شوند بتوانند ساعاتی را در کنار آن سپری کنند. شاید بتوان گفت محبوب ترین راه برای این هدف گذاشتن سنگ قبر بر روی جنازه دفن شده است. سنگ قبر در زمان‌های دور شاید یک تکه سنگ کوچک ناموزون معمولی بوده باشد که بالای سر آرامگاه متوفی قرار داده می‌شد، و در زمان حال که بهترین سنگ‌های قبر با کیفیت‌های گوناگون در ابعادی موزون و با نوشته‌هایی خوش خط بر روی آن‌ها به چشم می‌خورند.
دوام و استحکام سنگ قبر
آنچه امروزه شاید ملاک اصلی در انتخاب سنگ قبر باشد، دوام آن در مقابل فرسایش ناشی از باد و باران و نور آفتاب است. چرا که یک سنگ قبر باید سال‌های سال در مقابل فرسایش دوام بیاورد و نیاز به ترمیم مجدد پیدا نکند. دلیل آن هم هزینه‌های بالایی است که گاها یک سنگ قبر بر دوش خانواده متوفی می‌گذارد.
نیاز به سنگ‌هایی با استحکام بالا و مقاومت در برابر فرسایش باعث شد تا سنگ‌هایی با جنس گرانیت، دیوریت، گابرو، مرمر، کوارتزیت، تراورتن برای این منظور بیشترین استفاده را داشته باشند. از میان این سنگ‌ها گرانیت و مرمر و کوارتزیت محبوبیت بیشتری دارند که سنگ‌های مرمر و پلاک و گرانیت دوام بسیار بالایی دارا هستند. اگرچه امروزه انواع سنگ‌های مصنوعی به خصوص سنگ برزیلی در حال محبوب شدن بین مردم هستند.
استحکام یک سنگ قبر طبعا قیمت بالایی نیز می‌طلبد. برای مثال با اینکه آب به سنگ‌های گرانیت نفوذ نمی‌کند اما پس از خیس شدن و پاک کردن لک می‌شوند. اما این نوع سنگ در برابر ضربه بسیار مقاوم هستند. علاوه بر این سنگ‌های مرمر جلاپذیری بالایی دارند. به طور کلی این سنگ‌ها به سختی تراش می‌خورند و سخت صیقل می‌شوند. از طرفی به دلیل اینکه ضریب خش خوردگی بالایی دارند و زود بلا استفاده نمی شوند پرهزینه هستند. البته باید دانست که نوع سنگ، ابعاد، ضخامت و طرح کنده‌کاری شده‌‌ی روی سنگ تعیین کننده قیمت آن است و قیمت این سنگ قبرها از دومیلیون تومان به سی‌میلیون تومان هم می‌رسد.
زیبایی سنگ قبر
یک سنگ قبر مناسب در عین دوام باید زیبا نیز باشد. امروزه انواع و اقسام سنگ قبر وجود دارد که حقیقتا برخی بسیار چشم نواز و زیبا هستند. شاید یک حس درونی در خانواده متوفی وجود داشته باشد که هرچقدر سنگ قبر زیباتر باشد روح مرحوم خوشحال تر است! اما به هرحال زیبایی سنگ قبر نیز یک معیار مهم است. یکی از معیارهای زیبایی سنگ قبر رنگ و براق بودن آن است. شاید سنگ‌های سفید نشانه پاکی، آرامش و شکوه شاعرانه متوفی باشد و سنگ‌های سیاه نشانه جلال و هیبت و تسلی روح مرحوم باشد.
نوشته روی سنگ قبر:
معیار دیگری که بر زیبایی سنگ قبر تاثیر گذار است، متنی است که بر روی سنگ حکاکی می‌شود. این متون شامل اشعار معروف و غیر معروف است که یا در وصف انسان های پاک سروده شده اند و یا وصفی از یک دلتنگی ابدی ناشی از دیداری است که دیگر به قیامت افتاده است! این اشعار با خطی موزون و چشم نواز بر روی سنگ قبر حکاکی می شوند و سال‌های درازی مردم زنده، متوفی را فارغ از انسانی که در زندگی بوده است، همانگونه که روی سنگ قبرش نوشته شده است، میشناسند.
انواع سنگ قبرهای مورد استفاده در ایران
سنگ سیمین و نطنز اصفهان: سنگ سیمین سنگ گرانیت به رنگ مشکی است و دارای دانه‌های سفید رنگ داخل آن می‌باشد و استحکام خوبی در برابر گرما و سرما و شرایط بد و سخت آب و هوایی دارد. سنگ نطنز اصفهان که این نوع گرانیت از شفافیت کمتری برخوردار است و دارای رگه‌ها و دانه‌های سفید رنگ در سنگ دارد.
سنگ شبق: این سنگ نیز به رنگ مشکی است که به دلیل درخشش و براقیت آن بسیار مورد توجه است و طرفدار بسیاری دارد.
سنگ مرمر سفید: این سنگ که از معادن سنگ شهر هرات کشور افغانستان وارد می‌شود و رنگ آن که سفید می‌باشد دارای جلوه زیبایی بوده و دارای مقاومتی خاص در برابر سرما و گرما و شرایط بد آب و هوایی است و نوع کیفیت آن بستگی به براق بودن آن دارد که نداشتن رگه و خط در سنگ کیفیت آن را بالاتر می برد.
در هرحال دوام و زیبایی یک سنگ قبر قیمت آن را نیز بالاتر می‌برد، امروزه سنگ قبر با قیمت‌های پایین تا سنگ قبر با قیمت‌های نجومی وجود دارد که شنیدن برخی از این ارقام باورنکردنی است و انتخاب سنگ قبر گاه به وسع مالی خانواده متوفی بستگی دارد تا توجه به دیگر ویژگی‌های آن.
